اهمیت جنس فیکسچرها در ایمپلنت: چرا مادهی سازنده فیکسچر نقش حیاتی
ایمپلنت دندانی یکی از موفق‌ترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از‌دست‌رفته است که طی چند دهه گذشته تحولی بزرگ در دندان‌پزشکی ایجاد کرده است. این روش نه‌تنها زیبایی لبخند را بازمی‌گرداند، بلکه عملکرد جویدن و گفتار بیمار را نیز به شکل قابل توجهی بهبود می‌بخشد. در میان اجزای مختلف ایمپلنت، فیکسچر (Fixture) یا پایه‌ای که درون استخوان فک قرار می‌گیرد، پایه‌ی اصلی و حیاتی محسوب می‌شود. جنس این فیکسچر نقش بسیار مهمی در موفقیت نهایی ایمپلنت دارد. در این مقاله به بررسی دقیق اهمیت نوع مادهی سازنده فیکسچرها و اثر آن بر ثبات، طول عمر و سازگاری ایمپلنت با بدن می‌پردازیم.
فیکسچر ایمپلنت چیست و چه نقشی دارد؟
فیکسچر بخشی از ایمپلنت دندانی است که درون استخوان فک جای‌گذاری می‌شود و به عنوان ریشه‌ی مصنوعی دندان عمل می‌کند. این قطعه به مرور زمان طی فرایندی به نام استئواینتگریشن (جوش خوردن با استخوان)، با استخوان طبیعی فک ترکیب می‌شود. اگر فیکسچر از جنس مناسب و باکیفیت نباشد، این فرایند به‌درستی انجام نمی‌شود و ایمپلنت ممکن است دچار شکست شود.
میتوانید برای انجام ایمپلنت مناسب اینجا کلیک کنید.
تیتانیوم؛ پرکاربردترین و استانداردترین فلز برای فیکسچر
در حال حاضر، تیتانیوم رایج‌ترین فلز مورد استفاده در ساخت فیکسچرهای ایمپلنت دندانی است. این فلز به‌دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، سبک بودن، و مهم‌تر از همه سازگاری بیولوژیکی بالا، گزینه‌ای ایده‌آل برای کاشت داخل بدن محسوب می‌شود. تیتانیوم این قابلیت را دارد که بدون ایجاد واکنش التهابی، با استخوان فک پیوند برقرار کند. به همین دلیل، درصد موفقیت ایمپلنت‌هایی با فیکسچر تیتانیومی بسیار بالا گزارش شده است.
علاوه بر این، سطح فیکسچرهای تیتانیومی اغلب به‌صورت میکروسکوپی پردازش می‌شود تا چسبندگی استخوان به سطح فیکسچر افزایش یابد. این کار باعث تسریع فرآیند استئواینتگریشن و افزایش پایداری ایمپلنت در درازمدت می‌شود.
زیرکونیا؛ جایگزینی سفید و غیر فلزی
در سال‌های اخیر، زیرکونیا (Zirconia) نیز به عنوان ماده‌ای غیر فلزی برای ساخت فیکسچر معرفی شده است. این ماده بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که بیمار حساسیت به فلز دارد یا به‌دلایل زیبایی‌شناختی تمایل به استفاده از مواد غیر فلزی دارد. زیرکونیا به رنگ سفید یا کرم است و برای نواحی قدامی (جلویی) دهان که ظاهر دندان اهمیت بالایی دارد، کاربرد دارد.
هرچند زیرکونیا نیز از نظر بیولوژیکی سازگار است، اما مقاومت مکانیکی آن در مقایسه با تیتانیوم پایین‌تر است و در بسیاری از موارد هنوز به‌عنوان گزینه‌ی استاندارد جایگزین نشده. همچنین جوش خوردن استخوان به فیکسچر زیرکونیایی معمولاً کندتر از تیتانیوم است.
تأثیر جنس فیکسچر بر طول عمر ایمپلنت
طول عمر ایمپلنت‌های دندانی مستقیماً به پایداری فیکسچر در استخوان و مقاومت آن در برابر فشارهای جویدن و سایر نیروهای دهانی بستگی دارد. فیکسچرهایی که از فلزات ضعیف‌تر یا آلیاژهای بی‌کیفیت ساخته شده‌اند، در برابر این فشارها دوام نمی‌آورند و ممکن است ترک‌خورده یا شل شوند. استفاده از فیکسچرهایی با مواد استاندارد مانند تیتانیوم خالص یا آلیاژهای مخصوص، نه تنها ماندگاری ایمپلنت را تضمین می‌کند، بلکه از ایجاد عفونت، التهاب یا پس‌زدگی ایمپلنت نیز جلوگیری می‌کند.
حساسیت، آلرژی و جنس فیکسچر
برخی بیماران ممکن است نگرانی‌هایی درباره حساسیت به فلزات داشته باشند. با اینکه تیتانیوم به‌ندرت باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود، در موارد خاص، ممکن است آزمایش‌های آلرژی قبل از عمل انجام شود. در چنین شرایطی، استفاده از زیرکونیا می‌تواند گزینه‌ای جایگزین باشد. با این حال، توصیه می‌شود که انتخاب جنس فیکسچر بر اساس مشورت با دندان‌پزشک متخصص ایمپلنت و بررسی کامل شرایط بیمار انجام گیرد.